VIỆT NAM “MỎI MẮT” TÌM TỔNG CÔNG TRÌNH SƯ (TCTS).
Bài viết “Mỏi mắt” tìm Tổng công trình sư (VnExpress) cho công nghệ chiến lược đã chạm đến một vấn đề cốt lõi không chỉ của Chính phủ mà còn của mọi doanh nghiệp đang nỗ lực đổi mới. Dưới góc độ Quản lý Dự án chuyên nghiệp, đây là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về khoảng trống giữa Chiến lược và Thực thi.
Bài viết chỉ ra 3 vấn đề mấu chốt:
1. Thiếu TCTS: VN thiếu những cá nhân có tầm nhìn toàn diện (hiểu cả Kỹ thuật và Kinh tế) để vẽ ra “bản thiết kế tổng thể” và dẫn dắt 11 nhóm công nghệ chiến lược quốc gia (AI, bán dẫn…);
2. “Thầy bói xem voi” ở cấp độ vĩ mô: Không có TCTS, các chuyên gia riêng lẻ chỉ nhìn một góc, dẫn đến các dự án công nghệ bị manh mún, nhỏ lẻ, thiếu sự tích hợp và định hướng chung;
3. Thiếu “Đề bài” và “Niềm tin”: Chuyên gia Việt kiều hoặc tài năng trong nước cần các dự án thực tế đủ lớn và sự trân trọng, trao quyền (niềm tin), chứ không chỉ là đãi ngộ vật chất để họ dấn thân.
Trong Quản lý Dự án/Chương trình (Program Management), TCTS chính là Giám đốc Chương trình (Program Director) / Product Owner (PO). 3 vấn đề nói trên rất giống với một chương trình lớn thiếu Program Director, người đóng vai trò tạo tầm nhìn – kiến trúc – dẫn dắt – quản lý thay đổi và rủi ro, thì khi đó:
– Các dự án dễ bị manh mún, thiếu liên kết.
– Các nguồn lực bị phân tán, trùng lắp hoặc sử dụng kém hiệu quả.
– Khoảng cách giữa nghiên cứu – sản xuất – thị trường kéo dài hoặc không khả thi vì không có ai thiết kế “đường đi chung”.
– KPI ngành không được định nghĩa rõ ràng → rất khó đo “tiến bộ quốc gia”.
Tóm lại, việc thiếu TCTS là biểu hiện của sự thiếu hụt tầng quản trị chương trình Program Governance, nơi chiến lược phải được chuyển hóa thành các dự án khả thi, có tính tích hợp và tạo ra giá trị kinh tế.
Lĩnh vực Bất động sản (BĐS) cũng là một môi trường Program Management cực kỳ phức tạp gồm nhiều dự án dài hơi, vốn lớn, đa bên, nhiều thay đổi và rủi ro cao. Và thực tế nhiều doanh nghiệp BĐS VN cũng đang gặp các vấn đề tương tự như:
– Mỗi bộ phận làm tốt phần việc của mình, nhưng không ai chịu trách nhiệm cho bức tranh chung.
– Quy hoạch – Thiết kế – Tài chính – Pháp lý – Bán hàng – Vận hành phân mảng rời rạc.
– Tư duy “đánh nhanh – bán gọn” khiến doanh nghiệp không tạo ra giá trị bền vững.
Áp dụng bài học này, các doanh nghiệp BĐS VN cần:
1️⃣ Xây dựng vai trò “Kiến trúc sư dự án” hoặc PO/PD – người dẫn dắt toàn bộ chuỗi công việc/giá trị từ ý tưởng đến vận hành.
2️⃣ Áp dụng khung Project Governance rõ ràng – với milestone, KPI, rủi ro, tiêu chí đo lường hiệu quả.
3️⃣ Kết nối giữa nghiên cứu – thị trường – sản phẩm thực tế để không bị “đứt đoạn” trong hành trình đổi mới.
4️⃣ Đầu tư vào nhân sự PO/PD, hiểu cả kỹ thuật, kinh doanh và pháp lý để có thể tạo work stream;
5️⃣ Phát triển tư duy hệ thống tạo value chain, tránh làm theo “mảnh vụn” thiếu chiến lược tổng thể.
Câu chuyện “thiếu tổng công trình sư” không chỉ là chuyện của quốc gia –
mà là bài học cho doanh nghiệp, dự án, nhà lãnh đạo.
